کلیسا مسروپ مشهد با نام کلیسای میدان ده دی نیز شناخته می شود. این کلیسا قدمتی نزدیک به 80 سال دارد و مربوط به دوره پهلوی است. در حال حاضر فعالیت های مذهبی در کلیسای مسروپ انجام نمی شود. این مجموعه در 25 مرداد ماه سال 1384 در فهرست آثار تاریخی و فرهنگی کشور به ثبت رسیده است.

تاریخچه:

• جالب است بدانید نخستین بار نادرشاه افشار تعدادی از خانواده های ارامنه و یهودی را به مشهد کوچ داد. سپس آن ها در محله عیدگاه ساکن کرد.
• به دلیل این که خراسان مرز مشترک با آسیای میانه داشت تجار مسیحی بسیاری به این منطقه مهاجرت کردند.
• بعدها تجار ارمنی از اصفهان و آذربایجان نیز به خراسان نقل مکان کردند.
• آن ها به شغل های جواهرسازی، خیاطی، سینمایی و… مشغول شدند.
• هیچ کلیسایی به عنوان عبادتگاه برای ارمنیان در مشهد وجود نداشت.
• آن ها فقط در مکان کوچکی در اطراف محله گنبد سبز به عبادت می پرداختند.
• به همین دلیل به فکر ساخت کلیسایی در خیابان ارگ مشهد افتادند.
• ساخت کلیسای مسروپ در سال 1317 آغاز و در سال 1320 به پایان رسید.
• آرمناک سانطوریانس منشی هیئت ارمنیان مشهد توانست در سال 1333 سند کلیسا را دریافت کند.
• این کلیسا تا سال های کمی پس از انقلاب فعالیت داشت.
• اما با مهاجرت ارامنه از مشهد به اصفهان، تبریز و تهران فعالیت آن محدود و محدودتر شد.
• به گونه ای که اکنون چهار خانواده ارمنی در مشهد زندگی می کنند و به کلیسا هم رجوع نمی کنند.
• در سال 1384 کلیسا مسروپ مشهد به ثبت در آثار تاریخی و فرهنگی کشور رسید.
• در سال 1396 بودجه ای 120 میلیون تومانی جهت مرمت و بازسازی کلیسا تخصیص داده شد.
• در حال حاضر مرمت بام، محوطه داخلی، کف سازی و استحکام بخشی بنا آغاز شده است.

معماری:

• زیربنای ساختمان کلیسای مسروپ حدود 300 مترمربع می باشد.
• این بنا دارای دو گنبد است که بر روی آن ها صلیبی قرار گرفته است.
• گنبد بزرگتر در وسط ساختمان قرار گرفته و صلیبی آهنی دارد.
• گنبد مخروطی در بالای ورودی کلیسا قرار گرفته و لایه بیرونی اش همانند سقف شیروانی است.
• در این کلیسا زیرزمینی با دریچه های متعدد به سمت خارج بنا شده که برای جلوگیری از نفوذ رطوبت تعبیه شده اند.
• به همین دلیل کف کلیسا از محوطه اش بالاتر است و در ورودی غربی پلکان قرار گرفته است.
• برج ناقوس در بالای همین پلکان نصب شده است.
• پلان کلیسا به شکل مستطیل در جهت شرق به غرب و محرابش در قسمت شرق آن واقعا شده است.
• در دیوار های شمالی و جنوبی بنا نیز نورگیرهایی تعبیه گردیده است.

ویژگی ها:

• ناقوس نصب شده در پلکان ورودی غربی از اصفهان به مشهد آورده شده است. زیرا ارمنیان در مشهد تابع خلیفه گری اصفهان بوده اند.
• کتیبه ای سنگی نیز در بالای درب ورودی قرار گرفته که تاریخ تاسیس کلیسا به زبان ارمنی است.
• در حال حاضر به جز مراسم تک نفره یا خانوادگی، فعالیت های دیگری در این کلیسا انجام نمی شود.
• مدرسه ارامنه نیز در مجاورت کلیسا قرار گرفته که در حال حاضر تعطیل و رو به تخریب است.
• در بخشی از حیاط کلیسای مسروپ کتابخانه ای قدیمی واقع شده است. این کتابخانه در سال 1340 ساخته شد.
• بیش از هزار جلد کتاب به زبان های ارمنی و روسی در آن وجود دارد.
• اما این کتاب ها به دلیل رطوبتی که از کف و دیواره ها جذب شده رو به نابودی هستند.

آیا می دانستید در شهرهای اراک و رشت هم کلیسایی به همین نام وجود دارد؟

خواهشمندیم اگر قبلا از کلیسای مسروپ مشهد بازدید کرده اید، تجربه خود را با سایر کاربران آسان گردش درمیان بگذارید.