مسجد گوهرشاد مشهد از وسیع ترین و کهن ترین مساجد جهان اسلام است. این مسجد در جنوب بارگاه امام رضا (ع) و در شهر مشهد قرار گرفته است. این بنای تاریخی نمایانگر شکوه تمدن و معماری ایرانی است و با کاشی کاریهای معرق و غیرمعرق تزئین شده است. مسجد گوهرشاد از با اصالت ترین نمونه های به جا مانده از هنر کمال یافته در دوره تیموریان می باشد. در حال حاضر این بنای ارزنده به دلیل مجاورت با حرم حضرت علی ابن موسی الرضا (ع) از پر بازدیدترین و با اهمیت ترین مساجد ایران است. این مسجد از طریق هشت ورودی به بخش های مختلف حرم راه پیدا می کند.
تاریخچه:
- مسجد گوهرشاد مشهد به دستور گوهرشاد بیگم همسر شاهرخ میرزا از بزرگ ترین پادشاهان تیموری ساخته شد.
- گوهرشاد بیگم از زنان اشرافی خراسان و از سیاست مداران عصر تیموری بود.
- این مسجد در سال 821 هجری قمری و به دست قوم الدین شیرازی از معروفترین معماران دوره تیموری ساخته شد.
- ساخت مسجد حدود 12 سال به طول انجامید و به خاطر نام بانی آن، مسجد گوهرشاد خوانده شد.
- مسجد گوهرشاد در طی زمان به دلیل عوامل طبیعی و انسانی بسیار مورد صدمه واقع شده است.
- از جمله این اتفاقات زلزله سال 1084 و گلوله باران روس ها در سال 1330 هجری قمری بود.
- پس از انقلاب اسلامی مرمت هایی در بخش های گوناگون مسجد گوهرشاد صورت گرفت.
- همچنین مجموعه ای از آب خوری و آب نماها به صحن مسجد اضافه شد که بر زیبایی و شکوهش بیش از پیش افزود.
معماری:
- صحن مسجد به طول 13/56 متر و عرض 18/51 متر مجموعا حدود 2873 مترمبع مساحت دارد.
- این صحن تقریبا مربعی شکل میباشد که در اطرافش چهار ایوان مجلل و مرتفع در قرینه یکدیگر قرار گرفته اند.
- در فواصل این ایوان ها هفت شبستان و شش درب ورودی و خروجی واقع شده اند.
- ایوان شمالی به نام ایوان دارالسیاده، ایوان شرقی با نام ایوان اعتکاف، ایوان غربی با نام شیخ بهاء الدین و ایوان جنوبی (مهم ترین ایوان مسجد) ایوان مقصوره نام دارند.
- ایوان مقصوره به طول 35 متر، عرض حدود 15 متر و ارتفاع 40 متر تا گنبد بزرگترین ایوان مسجد است.
- کتیبه تاریخی بایسنقر (فرزند گوهرشاد) نیز بر روی ایوان مقصوره خودنمایی می کند.
- در این کتیبه تاریخ بنا نهادن مسجد بر روی کاشی معرقی به خط ثلث نوشته است.
- گنبد مسجد بر فراز ایوان مقصوره به ارتفاع 41 متر و دارای دو مناره می باشد.
- مناره ها از روی ایوان مقصوره بالا میروند و به شکل گلدسته در دو طرف گنبد دیده میشوند.
- محراب مسجد گوهرشاد در انتهای ایوان مقصوره واقع شده است.
- حاشیه اطراف این محراب با کاشی های معرق که به آیت الکرسی مزین شده اند قرار گرفته است.
- در منتهی الیه سمت راست این محراب منبر صاحب الزمان قرار دارد.
- این منبر در سال 1243 هجری قمری توسط استاد محمد، نجار خراسانی عصر فتحعلی شاه قاجار ساخته شده است.
- ساخت این منبر با هنر منبتکاری روی چوب گردو و گلابی و بدون استفاده از میخ فلزی انجام شده است.
- شبستان های هفت گانه مسجد گوهرشاد با پایه های قطور و سقف ضربی می باشند.
- این شبستان ها با نام های تبریزی، سبزواری، گرم، میلانی، نجف آبادی، نهاوندی و علوی شناخته می شوند.
- هم چنین محل برگزاری نماز جماعت، دعاهای کمیل، ندبه و توسل، جلسات قرآن و مراسم جشن و عزاداری می باشند.
سایر اطلاعات:
- آدرس: مشهد، حرم مطهر امام رضا (ع)، جنوب صحن گوهرشاد
- مسجد گوهرشاد به دلیل قرار گرفتن در حرم امام رضا(ع) در تمام طول شبانه روز قابلیت بازدید را دارد.
- بازدید از این مسجد شامل هزینه نمی باشد.
زائرین حرم مطهر می توانند علاوه بر عبادت در مسجد گوهرشاد از زیبایی های بی شمارش نیز دیدن کنند.
خواهشمندیم اگر قبلا از مسجد گوهرشاد بازدید کرده اید، تجربه خود را با سایر کاربران آسان گردش در میان بگذارید.
نظر (0)