حرم شاه عبدالعظیم تهران (یا عامیانه آن، شابدلعظیم) آرامگاه عبدالعظیم حسنی است که در شهر ری قرار دارد.

حرم شاه عبدالعظیم تهران

معرفی:

  • حضرت عبدالعظیم حسنی (ع)، از نوادگان حضرت امام حسن مجتبی (ع) است که با چهار واسطه، از نوادگان حضرت علی (ع) محسوب می‌شود.
  • ایشان در سال ۱۷۳ هجری قمری در شهر مدینه متولد شد
  •  نزدیک به هشت دهه و با درک امامت چهار امام معصوم – امام موسی (ع)، امام رضا (ع)، امام جواد (ع) و امام هادی (ع) زندگی کرده اند.
  • پدرش عبدالله و مادرش فاطمه نام داشتند.
  • همسر وی خدیجه دختر قاسم بن حسن بن زید بن حسن مجتبی بود.
  • در سن ۷۹ سالگی به دیار باقی شتافت.

تاریخچه:

  • این آرامگاه مربوط به دوره ایلخانیدوره صفویدوره قاجار است.
  • این اثر در تاریخ ۱۱ بهمن ۱۳۳۴ با شمارهٔ ثبت ۴۰۶ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.
  • کهن‌ترین اثر کشف شده در حرم مطهر عبدالعظیم حسنی (ع)، سردر آجری است که در درگاه اصلی حرم قرار دارد.
  • روی آن نام بانی سردر «مجدالملک قمی براوستانی» از وزیران «برکیارق سلجوقی» در قرن پنجم هجری قمری نوشته شده است.
  • تعمیر و بازسازی حرم عبدالعظیم (ع) در قرن چهارم هجری قمری و در زمان «عضدالدوله دیلمی» سخنانی ثبت شده است.
  • بنای آرامگاه در بخش پایین چهارگوشی است که هر سوی آن حدود هشت متر است.
  • صحن‌ها و ایوان از آثار دوره صفوی می‌باشد.
  • در دوره قاجار تعمیرات و اضافات بسیاری صورت گرفت.
  • پوشش زرین گنبد به فرمان ناصرالدین‌‌شاه در سال ۱۲۷۰ هجری قمری برابر با ۱۸۳۵ میلادی انجام گرفته‌است.

حرم شاه عبدالعظیم تهران

بخش های حرم:

صحن ها:

  • صحن عتیق که اکنون با نام صحن امام حسن مجتبی شناخته می‌شود و در ضلع شمالی حرم قرار دارد.
  • باغ طوطی که اکنون با نام صحن امام حسین شناخته می‌شود و شمال غربی حرم قرار گرفته و مدرسه امین‌السلطنه نیز در آن واقع شده است.
  • ناصری یا صحن ولیعهدی که اکنون با نام صحن کاشانی شناخته می‌شود و در غرب حرم قرار گرفته است.
  • باغچه علی‌ جان در شرق حرم قرار گرفته است.
  • جنوبی نیز به نام امامزاده حمزه شهرت دارد.

رواق‌ها:

  • رواق غربی یا رواق بالاسر در زمان صفویه تأسیس شده است، در این رواق محرابی دیدنی وجود دارد که با کاشی‌کاری و معرق تزیین شده و اطراف آن آثاری از خطاطان است که آیات قرآن را ثبت کرده‌اند.
  • رواق بالاسر به صحن ناصری دسترسی دارد و از راهروها و پنجره‌های غربی آن، صحن ناصرالدین شاه دیده می‌شود.
  • در بین صحن امامزاده حمزه و حرم شاه عبدالعظیم، رواق شرقی قرار دارد که معماری آن شبیه به رواق بالاسر است.
  • رواق دیگری هم در حرم وجود دارد که در گذشته با نام مسجد جنت‌سرا شناخته می‌شده و تا پیش از احداث صحن و ایوان شمالی، راه ورود به حرم بوده است.
  •  شمالی جزو بناهایی است که به دستور شاه طهماسب در زمان صفویه ساخته شده است.

حرم شاه عبدالعظیم تهران

غرفه‌ها:

  • در حرم شاه عبدالعظیم غرفه‌های مختلفی وجود دارد که در آن‌ها آثار فرهنگی و مذهبی عرضه می‌شود.
  • همچنین خانم‌ها و آقایان می‌توانند با مراجعه به غرفه‌های ایجاد شده برای پاسخ‌گویی به سوالات دینی، از مشاوره متخصصان دینی بهره‌مند شوند.
  • حوزه کاری غرفه‌های موجود در حرم شاه عبدالعظیم متفاوت است.
  • به کمک خادمان حرم و بخش راهنمای زائران می‌توانید با فعالیت‌های مختلفی که در غرفه‌های مجموعه انجام می‌شود، آشنا شوید و از آن‌ها استفاده کنید.

ایوان‌ها:

  • ایوان شمالی یکی از اصلی‌ترین بناهای حرم شاه عبدالعظیم و ورودی اصلی حرم است.
  • در اطراف ایوان اصلی کفشداری‌ها قرار دارند.
  • این ایوان نیز به‌همراه صحن شمالی در زمان ناصرالدین شاه قاجار ساخته شده است.
  • در مکان کنونی ایوان مسجد جنت‌سرا قرار داشت که در حال حاضر به‌عنوان یکی از رواق‌های حرم شناخته می‌شود.
  • ایوان شمالی ۱۰ ستون بلند سنگی بسیار زیبا دارد که جلوه آن را دوچندان کرده است.
  • در بالای ایوان نیز کتیبه‌ای حاوی نام معمار و تاریخچه ایوان حک شده است.
  • ایوان شرقی حرم نیز ورودی دیگری است که در صحن شرقی قرار گرفته.
  • این ایوان نسبت به ایوان آستانه کوچک‌تر است اما معماری آن مانند سایر ایوان‌ها آینه‌کاری دارد و آزاره‌هایش از مرمر ساخته شده است.

مسجد جامع:

  • مسجد جامع یکی از قسمت‌های اصلی حرم شاه عبدالعظیم حسنی است که در آن مراسم‌های مختلفی چون عزاداری امام حسین، نماز روزهای عید، سخنرانی‌های مذهبی و… برگزار می‌شود.
  • جزو بناهایی است که هنگام توسعه حرم در دوران قاجار ساخته شده.
  •  این مسجد در ضلع شمالی محوطه حرم قرار گرفته و ورودی آن از صحن عتیق است.

مدرسه امین‌السلطان:

  • مدرسه امین‌السلطان یا امینیه در صحن باغ طوطی قرار دارد.
  • این مدرسه توسط ابراهیم خان ظل‌السلطان ساخته و وقف حرم شاه عبدالعظیم حسنی شد.
  • بخش زیادی از این مدرسه تخریب شده است.
  • در مکانی که پیش از این مدرسه امین‌السلطان قرار داشت، اکنون قبرستان باغ طوطی تأسیس شده و در آن بسیاری از شخصیت‌های بزرگ شیعه به خاک سپرده شده‌اند.

مدرسه برهان:

  • حوزه علمیه و مدرسه طلاب برهان از دیگر بناهایی است که در نزدیکی حرم شابدلعظیم واقع شده است.
  • در بنای حرم دو حوزه علمیه قرار دارد.
  • یکی از آن‌ها حوزه‌ای است که به جای مقبره رضا خان در اوایل انقلاب اسلامی تأسیس شد و به‌صورت شبانه‌روزی فعالیت می‌کند و امکان اقامت طلاب را نیز دارد.
  • حوزه دیگری که در جوار حرم واقع شده، مدرسه برهان است.
  • بنای این مدرسه که در ابتدا عتیق نام داشت.
  • در دوران سلجوقیان ساخته شد و تا زمان پهلوی پذیرای طلاب دینی بود.
  • اما در دوران پهلوی دیگر فعالیتی نداشت و بنای آن رو به زوال می‌رفت.
  • بعد از انقلاب اسلامی، حاج شیخ علی‌اکبر برهان تهرانی با بازسازی آنچه از بنا باقی مانده بود، دوباره حوزه علمیه‌ای در این محل راه‌اندازی کرد.
  • در سال ۱۳۷۰ بنا به‌صورت کامل تخریب و بازسازی شد و مدرسه علمیه نوینی در آن تأسیس کردند.
  • ساختمان جدید مدرسه برهان در مساحت پنج‌هزار مترمربع از سال ۱۳۸۳ تاکنون پذیرای دانشجویان علوم دینی است.

موزه حرم شاه عبدالعظیم حسنی:

  • قدمت زیاد حرم شابدلعظیم باعث شده است که آثار باستانی و نفیس بسیاری در حرم و اطراف آن وجود داشته باشد.
  • این موضوع باعث شد تا موزه‌ای به‌منظور نگهداری و حفظ این آثار تاریخی در حرم تأسیس شود.
  • از طرف دیگر مردم، امیران و اشراف‌زاده‌های دوران‌ مختلف اشیایی را به حرم اهدا کرده‌اند که برخی از آن‌ها به‌عنوان آثار نفیس ایران اسلام شناخته می‌شوند.
  • در ابتدا این آثار در خزانه حرم نگهداری می‌شدند و از دسترس زائران به دور بودند. اما از سال ۱۳۸۱ موزه‌ای به وسعت سه‌هزار مترمربع در ضلع جنوب شرقی حرم راه‌اندازی شد.

آرامگاه افراد مشهور در این حرم:

حرم شاه عبدالعظیم تهران

ساعات بازدید:

نیمه نخست سال یک ساعت قبل از اذان صبح تا ۳۰ دقیقه بامداد، نیمه دوم سال یک ساعت قبل از اذان صبح تا ساعت ۲۲:۳۰ و ایام تعطیل شامل شب‌های جمعه، ماه مبارک رمضان و مناسبت‌های ویژه مذهبی به‌صورت یکسره باز است.

آدرس:

  • بزرگ‌راه آزادگان جنوب، خیابان شهید رجایی، پل فتح،بلوار شهید دستواره، درب جنوبی حرم.
  • بزرگ‌راه نواب‌صفوی جنوب، بزرگ‌راه شهید تندگویان، بزرگ‌راه آزادگان، خیابان شهید رجایی، پل فتح،بلوار شهید دستواره.
  • خیابان وحدت اسلامی، خیابان شوش، خیابان شهید رجایی، پل فتح، بلوار شهید دستواره.
  • خیابان دماوند،  سی‌متری نیروهوایی، بزرگ‌راه بسیج، بزرگ‌راه آزادگان، خیابان فداییان اسلام، کمربندی شهرری، درب شرقی حرم.

برای کسب اطلاعات بیشتر از اماکن زیارتی شهر تهران با آسان گردش همراه شوید.

>