روستای خرانق یزد که به زادگاه خورشید در ایران شهرت دارد، دارای حدود 4500 سال قدمت می‌باشد.

معرفی:

• روستای خرانق از قدیمی‌ترین روستاهای ایران با قدمت 4500 ساله است.
• روستای خرانق در فاصله 85 کیلوتری شهر یزد و در منطقه کوهستانی و نزدیک شهرستان اردکان واقع گردیده است.
• این روستا دو بخش جدید و قدیم دارد که اکنون بخش جدید محل سکونت اهالی روستاست.
• روستای خرانق با توجه به قدمت، یکی از گنجینه‌های تاریخی ایران به شمار می‌آید و جاذبه‌های تاریخی فراوانی را در خود جای داده.
• روستای خرانق در میان گردشگران بخصوص گردشگران اروپایی از محبوبیت ویژه‌ای برخوردار است.
• روستای خرانق به نام زادگاه خورشید نیز در ایران شهرت دارد.
• بهترین زمان سفر به خرانق بهار، پاییز و زمستان است.

پیشینه:

• نام قدیم این روستا، خورانق یا خورنق بوده که نشات گرفته از واژه هورنه، به معنای بالا آمدن خورشید یا زادگاه خورشید است.
• قدیمی‌ترین سند تاریخی که نام روستای خرانق در آن درج شده است، مربوط سال 24 هجری شمسی و دوران حکومت یزدگرد ساسانی است.
• یک موبد زرتشتی در این سند از روستای خرانق به عنوان استراحتگاه و کاروانسرایی باری بازرگانان و مسافران نام برده است.

ویژگی‌ها:

• شغل اصلی اهالی کنونی روستا، کشت گندم، هویج، خربزه، جو، پنبه و کشاورزی یا باغداری است.
• فعالیت‌هایی نظیر دامداری و قالیبافی نیز در بین مردم مشاهده می‌شود.
• با وجود مشکل کم آبی در این منطقه، روستای خرانق خاک غنی و ارزشمندی دارد.
• معادن ارزشمندی از اورانیوم، گرانیت، باریت، سنگ آهن و روی در اطراف این روستا واقع شده‌اند.
• باوجود کویری بودن منطقه، در کنار روستای خرانق کوهستانی وجود دارد که باعث تعدیل هوا و سرسبزی در این منطقه گردیده.
• تابستان‌های روستای خرانق حدود 10 درجه خنک تر از شهر یزد است و این روستا زمستان‌های سردی دارد.
• گیاهانی نظیر گون، خارشتر، گز، آویشن، بادام کوهی و انجیر وحشی در این روستا مشاهده می‌شوند.
• اطراف روستای خرانق زیستگاه حیوانات و پرندگانی مانند یوزپلنگ، گربه وحشی، قوچ و میش، بز، خرگوش، روباه، لاک‌پشت، تیهو، چکاوک، کبک و انواع پرنده‌های شکاری می‌باشد.
• چادرشب‌های زیبایی که توسط زنان روستا بافته می‌شوند و پسته و زردک سوغاتی‌های روستای خرانق محسوب می‌شوند.

جاذبه‌های گردشگری:

حال به بررسی تک تک جاذبه های گردشگری این روستا می پردازیم:

قلعه خرانق

• روستای خرانق در قدیم بسیار مورد جمله دزدان و راهزنان قرار می‌گرفته است. به همین دلیل ساکنان روستا، قلعه خرانق را برای در امان ماندن خود ساخته‌اند.
• قلعه خرانق یکی از قدیمی‌ترین و بزرگترین قلعه‌های مسکونی استان یزد می‌باشد که اکنون بخش قدیم روستا را تشکیل داده است.
• وسعت این قلعه حدود 1 هکتار است که در آن 80 خانه یک، دو، سه و حتی چهار طبقه وجود دارد.
• در قلعه خرانق سازه‌هایی با قدمت 1800 سال وجود دارند.
• این قلعه از حدود سه دهه قبل خالی از سکنه گردیده.
• خانه‌های این قلعه حیاط ندارند و از خشت و گل ساخته شده‌اند.
• قلعه خرانق به منظور اشراف کامل، روی تپه‌ای قرار گرفته است و در اطراف آن خندق‌هایی حفر کرده بودند.
• 6 برج نگهبانی و 4 دروازه ورود و خروج در این قلعه قرار دارند و مسیر داخل قلعه باریک و پیچ در پیچ است.
• قلعه تاریخی روستای خرانق در سال 1383 در فهرست آثار ملی ایران ثبت گردید.

حمام خرانق

• حمام خرانق برجای مانده از دوران قاجاریه است.
• این حمام در کاروانسرا و نزدیک مزارع کشاورزی قرار دارد.
• هوشمندی در طراحی سیستم ورود و خروج آب از شاهکارهای این بناست. بطوریکه آب قنات به داخل حمام می‌ریزد و فاضلاب به سمت زمین‌های زراعتی هدایت می‌گردیده.
• دیوارها از آجرهایی با ضخامت زیاد ساخته شده است و در سقف بنا نیز روزنه‌هایی وجود دارند که نور را به داخل هدایت می‌کنند.
• تمام عناصر حمام ایرانی از جمله ورودی، هشتی، رختکن، میان در و گرمخانه در حمام خرانق وجود دارند.
• حمام خرانق در سال 1389 در فهرست آثار ملی ایران ثبت گردید.

کاروانسرای خرانق

• ساخت بنای اولیه کاروانسرای خرانق به دوران ساسانیان باز می‌گردد.
• این کاروانسرا در زمان قاجار و به دستور ولی میرزا (پسر فتحعلی شاه) مورد مرمت و بازسازی قرار گرفت و به استراحتگاهی پر رفت و آمد تبدیل شد.
• این کاروانسرا از یک حیاط و حجره‌ها و صفه‌های اطراف آن تشکیل شده است. سبک بنای فعلی را شاه عباسی بیان کرده‌اند.
• کاروانسرای خرانق از 4 تیمچه که هرکدام از آنها شامل یک ایوان بزرگ و چند ایوان کوچکتر در اطراف آن است، تشکیل شده است.
• آجرکاری، گچبری و کاشیکاری‌های زیبایی که در ساخت این بنا بکار رفته است باعث زیبایی خاص بنا شده است.
• این بنا اخیرا هم مورد بازسازی قرار گرفته و اکنون به عنوان محل اسکان کویرگردان و گردشگران مورد استفاده قرار می‌گیرد.
• کاروانسرای خرانق در سال 1377 در فهرست آثار ملی ایران ثبت گردید.

پل آبراه خرانق

• پل آبرو یا آبراه برای انتقال آب از یک سوی رودحانه به کشتزارها و زمین‌های زراعی سوی دیگر ساخته شده بوده.
• در مورد زمان احداث آن اختلاف نظر وجود دارد اما برخی آن را به دوران اشکانی نسبت میدهند.
• پل آبرو حدود 40 متر طول و 5/7 متر ارتفاع دارد.
• سنگ ساروج و ملات اصلی‌ترین مصالح ساخت این پل هستند.
• پل آبرو 4 دهانه طاقی شکل به سبک رومی دارد که از گچ و سنگ ساخته شده‌اند.

مسجد جامع و حسینیه خرانق

• این دو بنا در مرکز قلعه خرانق وجود دارند و قدمت آنها به دوران قاجار برمی‌گردد.
• این دو بنا از خشت و گل ساخته شده‌اند و در سال 1378 در فهرست آثار ملی ایران ثبت گردیدند.

منارجنبان

• منارجنبان مناره‌ای تمام خشتی است که درون قلعه قرار دارد.
• این مناره در زمان در زمان ساسانی ساخته و در زمان سلجوقیان تکمیل گردیده.
• قدمت این منارجنبان از منارجنبان اصفهان نیز بالاتر است و با زور دست به حرکت می‌آید.
• منارجنبان خرانق سه طبقه و دو مسیر پلکانی مارپیچ دارد که هرچه بالاتر بروید عرض پلکان کمتر می‌شود.
• این مناره بلندترین اثر قلعه تاریخی است به همین دلیل از آن به عنوان فاونس‌خانه و برج دیده‌بانی استفاده می‌کرده‌اند.

مزار بابا خادم

• مزار بابا خادم بنایی ساده و گنبد شکل است.
• این مزار را به یکی از خادمین امام رضا (ع) که به نام بابا خادم در سفر ایشان به مشهد همراه کاروان بوده است، نسبت می‌دهند.

بقعه مشهدک

• بقعه مشهدک یا قدمگاه از بناهای مورد احترام اهالی خرانق است.
• گفته می‌شود امام رضا (ع) در سفر از مدینه به مرو، در این مکان توقف می‌کنند و نماز می‌خوانند.
• کتیبه‌ای در این بنا وجود دارد که در آن از سال 595 هجری قمری یاد شده است.

از دیگر بناهای تاریخی روستا می‌توان به آب انبار، مسجد بیت المقدس، مسجد سرچشمه، شترگلو، بوکن‌ها، آسیاب‌های آبی، گورستان قدیم اشاره کرد. همچنین جاذبه‌های طبیعی روستا شامل آبشار ساعتی، دره انجیر، کوه‌های مرتفع هستند.

راه‌های دسترسی:

• از شهرستان اردکان ابتدا وارد جاده اردکان-طبس شوید پس از طی مسافتی حدود 70 کیلومتر به روستای خرانق یزد خواهید رسید.

شما می توانید با سایر جاذبه های گردشگری یزد در آسان گردش آشنا شوید.