مجموعه خان یزد متشکل از میدان، بازار و حمام خان است که به دوره قاجار متعلق هستند.

معرفی:

• یکی از دیدنی‌ترین جاذبه‌های تاریخی شهر یزد، مجموعه خان یزد است.
• مجموعه خان یزد که متشکل از بازار، حمام، میدان و مدرسه می‌باشد، از بناهای دوران قاجار است.
• شکوه و عظمت ایران و ذوق و هنرمندی معماران ایرانی در این مجموعه بی‌نظیر به خوبی مشاهده می‌شود.
• در هنگام بازدید از این مجموعه پس از بازدید از بازار دیدنی خان، می‌توانید در حمام خان که اکنون به رستوران و چایخانه سنتی تبدیل شده استراحت کنید و چایی بنوشید و از زیبایی‌های این مکان لذت ببرید.
• مجموعه خان یزد در سال 1365 در فهرست آثار ملی ایران ثبت گردید.

تاریخچه:

حال به بررسی پیشینه تاریخی میدان، بازار و حمام خان می پردازیم.

میدان خان:

• این میدان وسیع و زیبا در ضلع جنوبی خیابان قیام قرار دارد.
• در دوره زندیه این میدان به عنوان جایگاه قضاوت و محلی بر حل اختلافات و مشکلات بازاریان مورد استفاده قرار می‌گرفته است.
• در چهار طرف میدان دکان‌هایی با سردر هلالی و سایبان‌های قدیمی واقع شده‌اند.

بازار خان:

• یکی از قدیمی ترین بازارهای شهر یزد بازار خان است.
• قسمت‌هایی از بازار در دوران افشاریه بنا شده اما بخش‌های دیگر توسط محمد تقی خان بافقی و نوادگان او شکل گرفته است.
• بازار خان از تیمچه و بازارهای مختلفی که هرکدام مخصوص فروش کالای خاصی بوده تشکیل شده است.
• از مهمترین این بازارها می‌توان به بازار پنجه علی، بازار زرگری، بازار قیصریه، بازار علاقبندی، بازار چیت سازها، بازار کاشیگری، بازار افشار، بازار ملااسماعیل، بازار صدری (شاهزاده فاضل)، بازار دروازه مهریز، بازار نخود بریزی و بازار مسگری اشاره کرد.
• از میان این بازارها، بازار قیصری که محل فروش پارچه‌های یزدی است، از لحاظ معماری شکیل تر است و با دو در چوبی ارزشمند بسته می‌شود.
• بازار خان در سال 1382 در فهرست آثار ملی ایران ثبت گردید.

حمام خان:

• حمام خان یا گرمابه نور در زمان ناصرالدین شاه  توسط میرزا محمد تقی خان بافقی در سال 1170 شمسی بنا گردید.
• به علت اینکه اکثرا قشر بزرگان و خوانین از این حمام استفاده می‌کرده‌اند نام حمام خان بر آن نهاده شده است.
• اما این به معنی آن نبوده که افراد کم درآمد اجازه استفاده از این حمام را نداشته‌اند.
• سی سال بعد از ساخت و در سال 1200 شمسی این بنا مورد ساخت و ساز مجدد قرار گرفت و تزیینات و گچبری‌های زیبای شاه نشین در این زمان به بنا اضافه شد.
• این حمام از طریق سه ورودی به میدان خان، بازار کاشیگری و بافت مسکونی مرتبط است.حمام خان از سال 1373 به رستوران و چایخانه سنتی تغییر کاربری داده است.

معماری:

• بازار خان یزد با طول 274 متر، لقب طویل ترین بازار یزد را به دوش می‌کشد.
• ارتفاع سقف بازار بین 4 تا 6 متر متغیر است.
• بخش شمالی-جنوبی بازار 78 متر طول و 53 عدد حجره دارد. بخش شرقی-غربی با 180 متر طول دارای 100 عدد حجره می‌باشد.
• حمام خان یزد از قسمت‌های سربینه، میان در، گرمخانه، طویله، گاورو، تون، شاه نشین، قرینه و ورودی تشکیل شده است.
• سربینه فضایی بزرگ با تزیینات بی‌نظیر است.
• سقف این قسمت گنبدی شکل ساخته شده که دارای نورگیر زیبایی است.
• در قدیم قسمت‌های داخلی این بخش با نقاشی‌ها و طرح های زیبایی منقوش بوده است که بر اثر گذشت زمان متاسفانه بخش زیادی از آنها از بین رفته اند.
• در فضای سربینه سکوهای نشیمن و رختکن قرار دارد.
• زیر سکوها حفره‌هایی برای گذاشتن کفش به چشم می‌خورد.
• سربینه و گرمخانه از طریق میان در به یکدیگر متصل می‌شوند.
• فضای شستشو، خزینه آب گرم و مخزن آب سرد در قسمت گرمخانه قرار دارند.
• گرمخانه نیز از سقف گنبدی شکل تشکیل شده و ستون‌هایی در وسط و اطراف آن دیده می‌شود.
• در کنار گرمخانه استخری با ابعاد 6*12 متر وجود دارد.
• در قسمت شاه نشین که گرمخانه و استخر را به هم متصل می‌کرده است، دیوارهای خوش رنگ و لعابی با نقاشی‌هایی از وقایع و شخصیت‌های شاهنامه به چشم می‌خورد که در زمان بازسازی و دوران قاجار به بنا اضافه گردیده است.
• حمام به گونه‌ای ساخته شده که پایین‌تر از سطح زمین قرار دارد و همین سبب خنکی فضا و آسان شدن دسترسی به آب بوده است.
• سبک معماری، طراحی نورگیر، نقاشی‌های زیبا، کاشیکاری‌ها، گچبری‌ها و استفاده از پنجره‌های رنگی در این بنا، این مکان را به یکی از زیباترین جاذبه‌های تاریخی یزد تبدیل کرده است.

سایر اطلاعات:

• آدرس: یزد، خیابان قیام، مجموعه خان یزد
• ساعات بازدید: از ساعت 10 صبح الی 10 شب
• بهای بلیط: بازدید از بازار رایگان است. بازدید از حمام برای بازدیدکنندگان ایرانی 30.000 ریال – بازدیدکنندگان خارجی 300.000 ریال

شما می توانید با سایر جاذبه های گردشگری یزد در آسان گردش آشنا شوید.