بازار تاریخی شهر زنجان یکی از همین مظاهر مهم تاریخی و تمدنی شهر زنجان است. در کتاب‌های معماری بازار تاریخی زنجان به عنوان طولانی‌ترین بازار مسقف کشور ذکر شده است.
معرفی:
- این بازار که بر اساس اسناد تاریخی ساخت آن در سال 1205 قمری و در دوران آقا محمدخان قاجار آغاز شده، در سال 1213 قمری در زمان حکومت فتحعلی شاه قاجار به بهره‌برداری رسیده است.
- بعدها چندین سرا، مسجد، گرمابه و… به مجموعه بازار بالا که مشتمل بر بازار قیصریه، بازار بزازها، حجت الاسلام، امامزاده و عبدالعلی بیک است، افزوده شد.
- بازار زنجان از نظر تولید و نوع فعالیت به هشت راسته تقسیم می‌شود که شامل راسته زرگرها، کفاش‌ها، بزازها، سراج‌ها و غیره است. این بازار دارای راسته‌ها، سراها، میادین، تیمچه‌ها، بازارها، دالان‌ها، مساجد، حمام‌ها، تکیه‌ها است و در درون خود هزار باب مغازه جای داده است.
- راسته اصلی بازار زنجان از خیابان سعدی آغاز شده و پس از قطع آن در خیابان فردوسی، در خیابان اصغریه به پایان می‌رسد و در حدود یک کیلومتر درازا دارد.
- در بدو آغاز بازار از سمت شرق، دو راسته به موازات یکدیگر شکل می‌گیرند که هر یک به سراهای مختلفی مرتبط می‌گردند این دو راسته، راسته امامزاده و راسته عبدالعلی بیک نام دارند.
- مجموعه بازار قدیمی زنجان در سال ۱۳۷۴ از سوی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری با شماره ۱۴۴۰ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
- پنج مسجد در اینجا با نام مسجد چهل ستون قرار دارد: مسجد آقا سید فتح الله، مسجد جامع، مسجد ملار و مسجد حجت الاسلام والمسلمین.
- این مجموعه در کل دارای 940 مغازه است.
بخش های مختلف بازار:
- راسته ها:
راسته اصلی بازار زنجان از خیابان سعدی شروع شده و پس از قطع آن توسط خیابان فردوسی ، در خیابان اصغریه به پایان می رسد و در حدود یک کیلومتر درازا دارد، در بدو شروع بازار از سمت شرق ، ۲ راسته به موازات یکدیگر شکل می گیرند که هر یک به سراهای مختلفی مرتبط می گردند این دو راسته، راسته امامزاده و راسته عبدالعلی بیک نام دارند .
- راسته های فرعی:
تنوع مشاغل و گردش در جهت استقرار صنوف همسان باعث تشکیل راسته های تخصصی و فرعی در اطراف راسته اصلی می شود که در بیشتر موارد به عرضه نوع خاصی از اجناس یا خدمات اشتغال می یابند .
راسته های حاج حسن ، ترابی ، حاج حیدر ، انگورانی ، صباغ ها، رستمخانی و آقا از جمله راسته های فرعی بازار زنجان محسوب می شوند ، مهم ترین شاخه فرعی بازار ، راسته حجه الاسلام است که به موازات راسته اصلی بوجود آمده و به قیصریه متصل می شود.
- قیصریه:
بازار قیصریه یا راسته قیصریه محل ارائه اجناس ظریف و پر بها است ، هم اکنون قیصریه زنجان محل فروش اجناس است، . موقعیت قیصریه که از راسته های اصلی منشعب می شودو آنرا به خیابان امام خمینی و سبزه میدان متصل می کند موجب تقویت این محور شده و در حال حاضر یکی از فعالترین محور های بازار است .
- سراها:
کاروانسراهای بازار زنجان یا بعبارت دیگر سراهای آن از ارزشمند ترین عناصرتجاری و معماری این بازار به حساب می آیند . سراها غالبا محل استقرار تجارتخانه ها بوده اند و همگی دارای حیاط مرکزی هستند . نکته مهم در مورد سراها چگونگی ارتباط آنها با راسته و نحوه حر کت در داخل آنهاست .
سراهای ملک ، حاج شعبان ، حاج فتح ا… ، حاج جواد ، نهالی ، شاطرعلی ، حاج رحمان قربانی ، حاج کلبعلی ، حاج شامی ، بالاو پائین از جمله سراهاب یک حیاطی بازار زنجان هستند.
- میادین:
در حوالی دروازه های شهر کاروانسراهائی ساخته می شدند که برای اطراق کاروانهای تجاری یا مسافری مورد استفاده قرار می گرفتند در مجاورت این کاروانسراها در داخل یا خارج شهر میدان هائی بوجود می آمدند که محل داد و ستد و مبادلات تجاری بوده اند و جود این میادین موجب می شد تا فرو شندگان دوره گرد ، روستائیان و بازرگانانی که بین شهرها آمد وشد داشتند بتوانند در این فضا ها به خرید و فروش بپردازند
نزدیکی این میدانها با کاروانسراهای عمده شهر سبب رونق و احیا آنها می شد نحوه استقرار میادین آهنگران و میدان ورکچی ها در شرق و غرب بازار زنجان در مجاورت کاروانسراهای عمده بازار و شهر زنجان بیانگر نقش این فضاها در کالبد بازار می باشد .
- تیمچه ها:
تیمچه های بازار زنجان علاوه بر خصوصیات کالبدی ویژه ای که دارند از نقاط عطف حرکتهای پیاده راسته بازار به شمار می روند بعنوان مثال تیمچه های چهار دربی در قسمت شرقی بازار، جمع کننده حرکتهای ورودی بازار و هدایت کننده آن در مسیر راسته اصلی می باشد.
اماکن و هتل های مجاور:
- موزه رختشویخانه
- موزه مردان نمکی
- پارک اندیشه
- موزه سنگنوشته‌های تاریخی زنجان
- باغ معینی
- بوستان نرگس
- هتل سنتی ددمان
- هتل آسیا
- هتل پرسپولیس
- هتل سپید
برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص جاذبه های این شهر سنتی و تاریخی با آسان گردش همراه شوید.
نظر (0)